Motywacja pozapłacowa — na czym polega?
Motywacja pracowników do działania to ważny element sukcesu każdej firmy. Pracodawcy i menedżerowie często nie zdają sobie sprawy z tego, że wynagrodzenie to na pewno niejedyny motywator, a brak odpowiednich działań w zakresie motywacji pozapłacowej może doprowadzić do wielu negatywnych skutków, takich jak niezadowalające efekty pracy, zwolnienia chorobowe lub rotację pracowników. Dziś w jeszcze większym stopniu niż wcześniej należy w strategii motywacji pracowników kłaść nacisk na pozapłacowe czynniki motywacyjne, które zazwyczaj są zaniedbywane. W Polsce brak zaangażowania deklaruje aż 25% pracowników, co czyni nas jednymi z najbardziej niezaangażowanych pracowników w skali światowej — wynika z raportu przygotowanego przez Kincentric. Ważnym zadaniem współczesnego menedżera jest wdrożenie pozapłacowego systemu motywacyjnego pracowników, który podniesie zadowolenie pracodawcy jak i pracownika i dodatkowo uchroni firmę przed potencjalnymi zagrożeniami. Dowiedz się, czym jest motywacja pozapłacowa, poznaj najważniejsze pozapłacowe czynniki motywacyjne i zasady skutecznego motywowania, które pozwolą na stworzenie efektywnego pozapłacowego systemu motywowania pracowników w firmie.
Czym jest pozapłacowa motywacja pracowników i dlaczego jest ważna?
Aby zrozumieć znaczenie pojęcia pozapłacowej motywacji pracowników, należy cofnąć się do definicji motywacji samej w sobie. Według Encyklopedii PWN motywacja to proces regulacji psychicznych, który nadaje odpowiedni kierunek w zachowaniu człowieka i może mieć charakter świadomy lub nieświadomy. Motywowanie pracowników wobec tego to proces świadomego i celowego oddziaływania na motywy postępowania ludzi poprzez stwarzanie środków i możliwości realizacji ich systemów wartości i oczekiwań dla osiągnięcia celu motywującego (S. Borkowska, 1985). Według International Dictionary of Management motywować to pobudzać człowieka do działania i ten proces obejmuje kilka ważnych aspektów. Jednym z nich jest identyfikacja niespełnionych potrzeb, jeśli nie określimy poprawnie potrzeby pracownika, ciężko będzie osiągnąć zamierzony efekt.
Pozapłacowe czynniki motywacyjne zwiększają efektywność i poczucie satysfakcji pracownika. Omawiane czynniki zawierają szeroką gamę aspektów, wbrew powszechnej opinii nie są nimi tylko służbowy samochód czy telefon, ale też kwestie związane ze zdrowiem mentalnym czy kulturą organizacji. Aby osiągnąć cele w zakresie pozapłacowej motywacji pracowników, firma powinna stworzyć swój własny pozapłacowy system motywacyjny indywidualnie dopasowany do jej charakteru i potrzeb pracowników.
Obszary pozapłacowych czynników motywacyjnych.
Pozapłacowe czynniki motywacyjne podzielić możemy na czynniki materialne i pozamaterialne. Te pierwsze to aspekty związane z inwestycją w rozwój pracownika i przywilejami typu samochód służbowy czy też telefon, ale również z ubezpieczeniem oraz dodatkową opieką zdrowotną pracowników.
Wśród pozamaterialnych pozapłacowych czynników motywacyjnych wyodrębniono trzy różne obszary: organizacyjny, psychologiczny i techniczny.
Czynniki składające się na obszar organizacyjny to:
- awanse
- poczucie spełnienia
- dostęp do informacji
- elastyczny czas pracy
- organizacja pracy
Obszar psychologiczny obecnie coraz bardziej zyskujący na znaczeniu, zwłaszcza w kontekście zmian, jakie zaszły w okresach pandemii, składa się na czynniki takie jak:
- pewność zatrudnienia
- komunikacja
- praca w „dobrym” zespole
- pozytywne związki nieformalne
- pochwały czy wyróżnienia
Ostatnim jest obszar techniczny, który skupia w sobie czynniki takie jak:
- komfort pracy
- dobrze wyposażone stanowisko pracy (sprzęt, komputer, monitor, maszyny, fotel biurowy itp.)
- warunki i standardy pracy oraz bezpieczeństwo
O ile pierwsze dwa aspekty po prostu umilają komfort pracy, to bezpieczeństwo wydaje się kluczowe.
8 kluczowych pozapłacowych czynników motywacyjnych
Stabilność zatrudnienia
Gwarancja stabilności zatrudnienia, pomimo zmian w kierunku zwiększenia wymiaru pracy hybrydowej i zdalnej, nadal jest wymieniana jako jeden z najważniejszych czynników motywujących do pracy. Świadomość posiadania stabilnego miejsca pracy daje poczucie bezpieczeństwa i przeciwdziała lękom związanym z jego utratą.
Możliwość rozwoju
Poprzednie pokolenia zazwyczaj cały okres swojej produktywności pracowały w jednym zawodzie, rynek pracy ulega dzisiaj dynamicznym zmianom, wymagając przy tym ciągłego rozwoju i poszerzania kompetencji. Firma, która oferuje swoim pracownikom możliwości rozwoju, jest postrzegana jako ta, która dba o ich przyszłość.
Niezależność i samodzielność
Nowe pokolenia buntują się przeciwko tradycyjnym formom zatrudnienia. 8 godzin na etacie i codziennie te same obowiązki? Wyznaczone stałe miejsce pracy i osobisty nadzór przełożonych w czasie pracy? To wszystko przechodzi do historii. Pracownicy chcą mieć wpływ na sposób i miejsce wykonywania przez siebie pracy, co daje im większy komfort i pobudza kreatywność.
Pozytywny feedback i pochwały
Każdy lubi słyszeć słowa uznania. To ważne, aby doceniać pracownika i dawać mu nie tylko negatywny feedback (gdy praca wymaga poprawy), ale także pozytywny. „Świetnie Ci poszło!”, „Dzięki pracy Twojego zespołu udało nam się zdobyć nowego klienta, gratuluję”, „Jesteś ważna dla naszej firmy” to słowa, które uskrzydlają, a nic nie kosztują.
Przyjazna atmosfera
Każdego dnia spędzamy w pracy przynajmniej 8 godzin, zdarza się również więcej. Dobra atmosfera zarówno pomiędzy pracownikami a zarządzającymi oraz pomiędzy współpracownikami to bardzo ważna motywacja do pracy, szczególnie dla ludzi młodych. Szacunek i wzajemne zrozumienie to podstawa do stworzenia silnego i zmotywowanego zespołu.
Odpowiednie warunki pracy
Ergonomiczne biurko i krzesło, wysokiej jakości sprzęt, odpowiednia temperatura w miejscu pracy, dobrze zaprojektowana przestrzeń do odpoczynku i relaksu – to z pozoru małe rzeczy, których brak potrafi bardzo negatywnie wpłynąć na komfort pracy. Dbałość o te kwestie jest równoznaczna z długoterminową dbałością o zdrowie pracownika. Nieodpowiednie wyposażenie stanowiska niejednokrotnie może powodować wypadki w pracy i uszczerbki na zdrowiu.
Work-life balance
Każdy pracownik oprócz życia zawodowego prowadzi również życie towarzyskie i prywatne. Osoby, które mają czas na to, aby zadbać o życie rodzinne i spędzać czas z przyjaciółmi, są bardziej zmotywowane do pracy. Duża liczba nadgodzin. Częste wyjazdy służbowe zaburzają balans między życiem prywatnym i zawodowym. Wiele osób ceni sobie taką formę zatrudnienia, która daje im możliwość pogodzenia obowiązków rodzinnych z tymi służbowymi.
Dodatkowe benefity
Karnety na siłownię, owocowe kosze, bezpłatne lekcje języków obcych, wyjazdy integracyjne, zniżki i bony pracownicze na zakupy, paczki świąteczne – mogą stanowić dodatkową zachętę i motywować pracowników wspólnie z innymi elementami tworząc swoistą niepowtarzalną kulturę firmową, dającą pracownikowi poczucie przynależności.
