Zazwyczaj typy kultury organizacyjnej są kojarzone z owocowymi czwartkami, z kartą sportową i z dobrą atmosferą w pracy. Jednakże kultura organizacyjna firmy to coś więcej. To przede wszystkim kluczowy element każdego przedsiębiorstwa. Kultura organizacji powinna zostać oparta na skutecznej komunikacji, budowaniu społeczności wewnątrz firmy, zdrowiu, docenianiu oraz odpowiednim wynagradzaniu pracowników. Na kulturę powinna składać się także dobra atmosfera– aby pracownik mógł czuć się w miejscu pracy prawie tak dobrze jak w swoim domu. Do elementów kultury organizacyjnej powinny zostać zaliczane aspekty zdrowotne, które mają przecież ogromny wpływ na samopoczucie zespołu i są przejawem mocnego employer brandingu. Z kolei modele kultury organizacyjnej powinny być odpowiednio dostosowane do typu działalności przedsiębiorstwa.
Kultura przedsiębiorstwa to pojęcie, nad którym należy się zastanowić i w odpowiedni sposób wprowadzić go do słownika pojęć firmy.
Ponadto, dbanie o wszystkie składniki kultury organizacyjnej jest konieczne, aby móc mówić o silnej kulturze organizacji.
Czym jest kultura organizacyjna firmy?
Odpowiedź na to pytanie nie jest jednoznaczna. Najpowszechniejsza definicja określa kulturę organizacyjną jako „normę społeczną i system wartości motywujący pracowników, odpowiednią atmosferę organizacyjną, sposób zarządzania, wspólne znaczenia i symbole, plany poznawcze, wymagania behawioralne”.
Z kolei inna definicja określa, że kultura organizacyjna firmy to reguły współistnienia grupy w określonym środowisku. Grupa działa dzięki podstawowym założeniom, które sama „wymyśliła”. Założenia te są z czasem usystematyzowane i wkraczają w życie określonej grupy. Gdy nowi członkowie dołączają do grupy, założenia te są przekazywane jako normy społeczne. Ponadto uznaje się, że tworzenie kultury korporacyjnej jako systemu znaczeń przyjmowanych przez członków organizacji pozwala na odróżnienie tej organizacji od innych.
Kultura organizacyjna firmy to coś więcej niż tylko pojęcie do zapamiętania. Jest to zbiór zadań i działań, które muszą być ze sobą kompatybilne, aby móc zapewnić sprawne działanie firmy. W kulturze przedsiębiorstwa nie można mówić o sprawnym funkcjonowaniu, bez znajomości składników kultury organizacyjnej.
Słuszne jest także ujęcie kultury organizacji jako wszystko to, co sprawia, że będąc częścią przedsiębiorstwa, czujemy się wyjątkowo. To normy postępowania, wystrój wnętrz, wspólne cele, zwyczaje i zasady, których będzie Ci brakować u innych pracodawców.
Dlaczego kultura organizacyjna firmy powinna stanowić nieodłączną część przedsiębiorstwa?
Kultura organizacyjna firmy pełni wiele funkcji, które przede wszystkim dzielą się na .
Do wewnętrznych funkcji zalicza się przede wszystkim:
- funkcję integrującą,
- funkcję percepcyjną,
- funkcję adaptacyjną.
Z kolei do funkcji zewnętrznych, mających wpływ na strategię oraz działanie firmy na rynku, zalicza się przede wszystkim to, że założenia przyjęte wewnątrz firmy wpływają na kontakty zewnętrzne za sprawą m.in. strategii firmy lub celów organizacji. Czynniki zewnętrzne wpływają na podejmowanie decyzji strategicznych jak na przykład środowisko ekonomiczne, prawne, polityczne.
Odbiegając od podziału na funkcje zewnętrzne i wewnętrzne, wyróżnia się także wiele ogólnych funkcji, które spełniane przez kulturę organizacyjną umożliwiają:
- zrozumienie misji i strategii organizacji oraz identyfikację podstawowego celu organizacji przez uczestników,
- wyznaczenie zasad władzy i kryteriów statusu, umożliwienie unikania konfliktów na tle władzy,
- integrację uczestników,
- poprawę sposobów działania i przeformułowania celów,
- definiowanie granic grupy, kryteriów przyjęcia i odrzucenia
- określenie sposobu uzyskania autorytetu,
- integrację uczestników.
Bazując na powyższych funkcjach, można stwierdzić, że elementy kultury organizacyjnej przynoszą przedsiębiorstwom wiele pozytywów, które wpływają na poprawę warunków firmy. Odpowiednio wprowadzona kultura organizacyjna będzie skutecznie podnosić wskaźniki KPI, a także przyciągać nowe talenty. Kultura organizacyjna firmy powinna stanowić nieodłączną część przedsiębiorstwa, ponieważ bez niej funkcjonowanie jest zdecydowanie bardziej utrudnione i nie działa na właściwym poziomie.
Dzięki wprowadzonym modelom kultury organizacyjnej osiągniesz wiele korzyści. Przede wszystkim ułatwi to proces zarządzania zasobami ludzkimi oraz zachęci osoby z zewnątrz do aplikowania do firmy podczas procesów rekrutacyjnych.
Jakie są rodzaje kultury organizacyjnej?
Przez profesorów z University of Michigan został opracowany instrument oceny kultury organizacji, czyli OCAI, który pozwala na zobrazowanie sobie, jakie rodzaje kultury organizacyjnej możemy wyróżnić. Obecnie klasyfikuje się cztery różne typy kultury organizacyjnej:
- Kultura klanu
Kultura klanowa to kultura „rodzinna”. wymaga przyjaznej, niemal rodzinnej atmosfery. Lider jest uważany za mentora. Organizację łączy lojalność i tradycja, a sukces wynika zazwyczaj z dbałości o potrzeby klienta i pracowników. Wartości to praca zespołowa, uczestnictwo i konsensus. Dodatkowo ludzie są przyjaźni i pełni szacunku wobec siebie. Nacisk kładziony jest na budowanie zespołu i zaangażowanie pracowników. Kolejną cechą tej kultury organizacyjnej, jest to, że istnieje silny nacisk na lojalność i tradycję.Kultura klanu jest bardziej popularna w mniejszych firmach. - Kultura rynkowa
Kultura rynkowa kładzie nacisk na wykonywanie zadań. W organizacji panuje silna konkurencja, zarówno wśród pracowników, jak i wśród menedżerów. Pracownicy są zmotywowani do rywalizacji i osiągania celów z ogromnym naciskiem na wygrywanie. Menedżerowie zarządzają zespołami w sposób stanowiący wyzwanie, na przykład poprzez rywalizację. Cechą tej kultury organizacyjnej jest również to, że sukces mierzy się skalą, udziałem w rynku i wynikami finansowymi. - Kultura adhokracji
Odnosi się przede wszystkim do istnienia dynamicznego i kreatywnego środowiska pracy. Pracownicy podejmują ryzyko, menedżerowie wdrażają innowacyjne rozwiązania. Eksperymenty i innowacje umożliwiają rozwój. Oferta nowych produktów i usług cieszy się powodzeniem. Cennymi wartościami są wolność i indywidualna inicjatywa.To innowacyjne, środowisko pracy. Tego rodzaju kultura przedsiębiorstwa promuje wolność i indywidualną innowację, a pracownicy są zachęcani do eksperymentowania i oferowania nowych pomysłów. Organizacja dąży do rozwoju i tworzenia nowych produktów. Ich miarą sukcesu jest to, czy są w stanie przewidzieć potrzeby rynku i opracować nowe rozwiązania, aby sprostać temu zapotrzebowaniu. - Kultura hierarchii
Podstawowe cechy kultury organizacyjnej w postaci hierarchii to przede wszystkim surowe zasady i struktura. Zadaniem kierownika jest przede wszystkim upewnienie się, że pracownicy prawidłowo przestrzegają procedur. W kulturze hierarchicznej duży nacisk kładzie się na efektywność i jednolitość. Ostatecznie cele organizacji koncentrują się wokół skutecznego wykonania, wyników i niskich kosztów. Hierarchia kulturowa polega na systematycznym rozwiązywaniu problemów, kontrolowaniu i ulepszaniu procesów, aby działały wydajnie.
Elementy kultury organizacyjnej- czym są i jak je budować?
Istnieje wiele różnych czynników, które wpływają na kształtowanie się kultury danej instytucji. Zastanawiając się nad tym tematem, warto przypomnieć sobie model Edgara E. Scheina, który dzieli kulturę organizacyjną na trzy poziomy. Dzięki takiej segmentacji możliwe jest zidentyfikowanie elementów, które mają wyraźny wpływ na kształtowanie się reguł i norm kulturowych.
Pierwszym elementem kultury organizacyjnej jest poziom artefaktu, który składa się z artefaktów językowych (np. opowieści, metafory, bohaterowie, żargon), artefaktów behawioralnych (np. ceremonie, kary, nagrody, środki komunikacji) i artefaktów fizycznych (np. logo, produkty). Te grupy elementów są najbardziej widocznymi przejawami istnienia kultury organizacyjnej.
Kolejny element kultury organizacyjnej stanowi poziom norm i wartości – ten segment jest trudniejszy do zauważenia i jednocześnie trwalszy niż artefakty. Poziom ten dzieli się na normy deklarowane (zawarte w regulaminach, wykazie norm itp.) oraz normy przestrzegane (tj. faktycznie przestrzegane przez osoby związane z daną instytucją).
Ostatni z nich to poziom założeń kulturowych, to kwestia tego, jak firma definiuje siebie i swoją pozycję na tle otoczenia, jakie działania uważa za właściwe, a które zdecydowanie potępia.
Są to najbardziej trwałe i podstawowe elementy kultury organizacyjnej.
Kluczowe zasady dobrej kultury organizacyjnej
Każda firma kieruje się innymi wartościami, ma odmienne poglądy i cele. Jednakże niezależnie od profilu działalności, czy też od wielkości przedsiębiorstwa, wyznaczone zostały podstawowe zasady dobrej kultury organizacyjnej, którymi powinni kierować się wszyscy. Do podstawowych zasad zalicza się między innymi:
- Ustalenie systemu wartości
Podstawą działalności każdej firmy jest określenie swoich wartości. Powinny to być sugestie dla pracowników, jak prawidłowo się zachowywać i myśleć, aby zrealizować wizję firmy. Ustanowione ideały mogą głosić wzajemny szacunek, troskę o profesjonalizm czy działanie w najlepszym interesie klientów. Tworząc system wartości, nie należy nadmiernie kierować się wyobraźnią. Wartości firmy muszą być ściśle określone i należy się ich trzymać od samego początku działalności. Modele kultury organizacyjnej są nastawione na to, aby pracownicy mieli łatwy dostęp do wartości, a także byli ich świadomi.
- Stworzenie wizji
Wizja i misja organizacji wraz z opisanymi powyżej wartościami stanowią rdzeń każdego biznesu. Jest to klucz do zdefiniowania wartości i celów działania.
Podczas kreowania kultury organizacji, należy skupić się na stworzeniu odpowiedniego tekstu, który wyraża wizję firmy, bo jeśli będzie on trafny i przede wszystkim szczery, to przykuje uwagę nie tylko pracowników, ale także dostawców, partnerów czy klientów.
- Działanie
Sformułowane przez zarządzających firmą wartości, powinny mieć odzwierciedlenie w codziennych działaniach firmy. Samo określenie wartości i stworzenie wizji nic nie daje, dopóki zarząd nie zdecyduje się podjąć działania. Pracownicy nie będą świadomi kultury organizacyjnej, gdy nie zobaczą jej w praktyce.
Prawidłowe sposoby tworzenia kultury organizacyjnej w firmie
Aby móc mówić o skutecznym budowaniu kultury organizacyjnej firmy, należy być świadomym, że kreowanie osobowości firmy, dbanie o wewnętrzne wartości i zrozumienie wspólnego celu to prosta droga do stworzenia zespołu pracowników, z którymi można osiągnąć wszystko.
Kulturę organizacyjną można budować poprzez wyjątkowe wnętrza, uroczystości, jedyne w swoim rodzaju zwyczaje i dbałość o pracownika. Zacznij więc od ustalenia systemu wartości, następnie stwórz wizję i przejść do działania.
Istotne jest, aby zwracać uwagę na te aspekty, które faktycznie mogą coś wnieść do przedsiębiorstwa i przynieść korzyści. Dobrą metodą jest przeprowadzenie burzy mózgów i zastanowienie się nad tym, czego tak naprawdę oczekuje społeczeństwo. Właściwym podejściem jest przyjęcie takiego modelu kultury organizacyjnej, który zachwyci pracowników, a jednocześnie poprawi Twoje wskaźniki biznesowe. Dbanie o organizację oraz o elementy kultury organizacyjnej powinno wejść w nawyk każdemu, kto chce tworzyć zdrową i przyjazną firmę na wysokim poziomie. Tego rodzaju modele kultury organizacyjnej zaprocentują w Twojej firmie i przyniosą wiele korzyści.
Nie należy zapominac, że oprócz wyżej wymienionych sposób, kluczowe są także składniki kultury organizacyjnej, które powinny się ze sobą łączyć i stale współpracować. Tylko pełna kompatybilność jest w stanie zapewnić utworzenie kultury na właściwym poziomie.
Jakie narzędzia pomogą w tworzeniu kultury organizacyjnej?
Budowanie silnej i angażującej kultury organizacyjnej pomaga w sytuacjach kryzysowych, takich jak konflikty pracownicze czy zmiana systemu pracy. Życiowe wartości firmy pomagają w trudnych chwilach i dają poczucie bezpieczeństwa. Podczas drastycznych zmian, takich jak przejście całej firmy na pracę zdalną, ważne jest, aby komunikować się i zapewniać pracowników, że firma o nich dba i jest świadoma wszelkich problemów, które mogą pojawić się w tym procesie. Jak to zrobić? Firma może skorzystać np. z kafeterii i doładować pieniądze dla pracowników z informacją.
Podstawowymi narzędziami, które pomogą w tworzeniu kultury organizacyjnej, mogą być przede wszystkim aplikacje i rozwiązania związane ze zdrowiem. Zdrowie to obecnie kluczowy aspekt i zapewne każdy z nas jest świadomy tego, jak ważne jest odpowiednie dbanie o nie. W związku z tym pokaż swoim pracownikom, że Ci na nich zależy i uświadom ich na temat wellbeing.
Możesz wykorzystać do tego wiele aplikacji, które w łatwy sposób poprawią kulturę organizacyjną Twojej firmy, a także zadbają o zdrowie zespołu. Pierwsze z proponowanych rozwiązań to grywalizacja, która stanowi część platformy Well – Bingo, dzięki której budowanie zdrowych nawyków zacznie być dla Twoich pracowników przyjemnością. Wykonywanie otrzymanych zadań, zbieranie za nie punktów oraz awansowanie w rankingu sprawiają, że u członków Twojego zespołu wzrasta nie tylko poziom zdrowia, ale też ich motywacja do pracy.
Kolejnym sposobem na wzmocnienie kultury organizacyjnej przedsiębiorstwa może być wprowadzenie osobistego Coacha Zdrowia, czyli specjalisty zmiany nawyków do Twoich usług. Ta aplikacja to jedyna usługa z 25 działań wellbeingowych na polskim rynku, która powoduje 10-krotnie wyższe zaangażowanie pracowników przy 6-krotnie niższym koszcie od działań takich jak wideo porady. Daje możliwość pracy indywidualnej z osobistym trenerem zdrowia i nawyków. Wiedza jest oparta na płatnych materiałach z uniwersytetu harwardzkiego.
Pamiętaj, że kultura organizacyjna firmy to niezmiernie ważny aspekt, o którym nie należy zapominać. Staraj się wprowadzać do swojej organizacji jak najwięcej działań prozdrowotnych, które przyniosą Ci korzystne rezultaty- zarówno dla pracowników, jak i dla wyników firmy. Warto wybrać innowacyjne rozwiązania, które faktycznie przyniosą korzyści, a nie takie, które są po prostu popularne. Warto jest porozmawiać ze swoimi pracownikami i zapytać o ich opinię na temat rozwiązań wellbeing, którymi byliby zainteresowani.
